- Wohlgehen
- 1. Da es mir wohl erging auf Erden, wollten alle meine Freunde werden; da ich kam in Noth, waren alle Freunde todt. – Tiroler Haussprüche, 30.Auch in Oberhessen. (Hertz, 36.)2. Dem es wolgeet, der hat vil freundt. – Hauer, Mij; Lehmann, II, 60, 58; Petri, II, 623; Henisch, 1435, 21.»Wem's wohlgeht, dem ist jeder hold, er schwimmt in Freundschaft wie in Gold; geht's aber schief, so kehrt im Nu, ihm jedermann den Rücken zu.« (Reineke Fuchs von Soltau, 4. B., 9. Kap.) Bei Tunnicius (359): Dem it wol geit, de heft vele vrunde. (Dum garae nummique fluunt, quis cassus amico.)Mhd.: Als it den luden wail geit so sint in ir vrunt gereit, ind als in misvallen is, so inhaint sy kane eynen gewis. (Groote, 5188.) – Deme it wol geit, heft vele vrunt, to deme sprikt men: »wes lange gesunt«, men deme it misgeit, wo vele der is, wein ich vrunde heft he dat is wis. (Lübben, 6571.) – Mannic man vil friunde hât, die wît sîn dinc iht ebene gât. (Freidank.) (Zingerle, 39.)Holl.: Diet wael gaet, heeft menighen vrient. (Tunn., 10, 14.)Lat.: Cui bene succedit, huic multus amicus obedit. – Cui bene succedit, is amicos saepe videbit. (Gartner, 11.) – Felicium multi cognati. (Seybold, 177; Facet., 7; Loringar, CCXXXII.) – Tempore felici multi numerantur amici. (Fallersleben, 272.)3. Es gehe dir wol oder vbel, so halts mit deinem Nachbarn. – Lehmann, II, 126, 113; Henisch, 1435, 11; Petri, II, 245.4. Es gehet nicht wol, was auff ebenthewer geschicht. – Henisch, 784, 29; Petri, II, 246.5. Es geht keim so wol, es gehet dem andern so vbel. – Franck, II, 48b; Gruter III, 31; Lehmann, II, 152, 102; Henisch, 1435, 24; Petri, II, 246; Sutor, 271.6. Es geht noch wol, wann schon ein gantz Dorff verbrennt, vnd nur dass Pfaffenhauss auffrecht bleibt. – Fischart, Gesch. in Kloster, VIII, 286.7. Gehet dir's wol, so fürcht den Fall. – Petri, II, 327.8. Gehet es wol, so gibt man zoll. – Henisch, 1435, 49; Petri, II, 327.9. Gehets einem wol, so gets dem andern Vbel. – Lehmann, 345, 52.10. Geht dir's wohl, so danke Gott; geht dir's übel, klag' es Gott; klag' sonst niemand deine Noth. – Gerlach, I, 53.11. Ich wolt, dass es euch wol gienge. – Agricola I, 556; Latendorf III, 598.Bei dem angeführten Latendorf noch mit dem Zusatz: »Wo es euch wohlgehet, so höre ichs gern.«Lat.: Reprecatio. – Eveniant ipsi tibi, quae mihi cunque precaris, namque pari gratus te pietate colo. (Glandorp, 110, 273.)12. So lange es einem wohlgehet, heisst er klug. – Simrock, 5773; Braun, I, 1890.13. Wann es dir wohlgeht, so siehe dich für. – Lehmann, II, 829, 63.14. Wann es wohlgeht, so ist gut rathen. – Franck, II, 102a; Gruter, I, 73; Gaal, 1277; Eyering, III, 374; Henisch, 1435, 31; Petri, II, 675.It.: Ognun sà navigar, quando ê buon vento. (Gaal, 1277.)Holl.: Daar, waar men is in goeden stand, daar is almede ons vaderland. (Harrebomée, II, 299b.)Lat.: Facile omnes cum valemus, recta consilia aegrotis damus. (Seybold, 168; Henisch, 1435, 32.)15. Wann es wolgeht vnd allenthalben wolstehet, so seynd wir allesampt gute Regierer. – Lehmann, II, 829, 64.16. Wann's wolgeht, so kan jederman rhat geben. – Lehmann, 599, 83; Henisch, 1435, 31.17. Wem es wohlgehet, der bleibe, wo er ist.It.: Chi sta bene, non si muova.18. Wem es wohlgehet, der ist fröhlich.Bei Tunnicius (357): Dem it wol geit de is vrolik. (Cui fortuna favet, laetatur et exilit omnis.)19. Wem es wohlgeht, der hat gut fröhlich zu sein. – Henisch, 1435, 39; Petri, II, 623; Gaal, 542.Holl.: Diet wael gaet, is altovs blide. (Tunn., 10, 12.)Lat.: Cui fortuna favet, vultuque arridet amoeno, illi laetitiae fas dare signa suae. (Gaal, 542.) – Cui sors arridet bona, gaudet cordeque ridet. (Fallersleben, 271.)20. Wem es wohlgeht, der singt keine Klagelieder.In der Rede zeigt sich die Stimmung des Gemüths.Lat.: Quem sors blanda tenet jocunda dicta serenat. (Reuterdahl, 803.)Schwed.: Thaen aer gladher som wael faar ath. (Reuterdahl, 803.)21. Wem es wohlgeht, der wallfahrtet nicht zu den Heiligen.Die Italiener sagen: In glücklichen Tagen raucht der Altar nicht. Nella felicità gl' altari non fumano. (Pazzaglia, 127, 7.)22. Wem es wohlgeht, gedenke derer, denen es übel geht.23. Wem es wohlgeht, ist leicht rathen.Lat.: Tranquillo quilibet gubernator est. (Philippi, II, 223.)24. Wem es wolgehet, finden sich der freunde vil, in nöten niemandes freundt sein wil. – Töppen, 77, 21.25. Wenn es dir wol geet, so gedenk auch an mich. – Hofmann, 27, 13.26. Wenn es euch wolgehet, so gedencket vnser auch. – Agricola I, 558; Latendorf III, 600.27. Wenn es uns wohlgeht, so sind wir gute Rathgeber.28. Wenn's wolgehet, so sind es alle gute Hebammen. – Petri, II, 675.29. Wer will, dass es ihm wohlgehe, der lebe zu Haus frei. – Mayer, I, 168.30. Wer will, dass es jhme wolgehet, der muss nicht mit klotzhausen vmbgehen. – Lehmann, 861, 27.31. Wilt du, dass dir wohlgehe, so hab Tugend lieb. – Henisch, 1435, 46.32. Wo es mir wohlgeht, da ist mein Vaterland. – Simrock, 10810; Eiselein, 616; Gaal, 1597; Dove, 634.Vgl. über dies Sprichwort im Genius der Zeit, 1794, 9. Stück u. 1795, 6. Stück. Die Türken: Es kommt bei einem Mann weniger darauf an, wo er geboren ist, als wo er leben kann. (Weigel.)Böhm.: Každá krajina človĕku otčina. – Rybám moře, ptactvu povĕtří, a človĕku šírý svĕt za vlast'. (Čelakovsky, 227.) – Tam domov, kde dobře. – Tam vlast', kde se dobře máš. – Třeba v Ordĕ, jen když dobře. (Čelakovsky, 228.)Dän.: Der er fæderneland hvor man lider vel, og hvor der frihed. (Prov. dan., 151.) – Hvert land er fæderneland, hver bye fæderne-bye. (Prov. dan., 38.)Engl.: It matters less to a man where he is born, than where he can live.Holl.: Daar, waar men is in goeden stand, daar is almede ons vaderland. (Harrebomée, II, 356b.)It.: La patria è ove si ha del bene. (Gaal, 1597.) – Ogni stanza al valenthuomo è Patria. (Pazzaglia, 268, 2.)Lat.: Illa mihi patria est, ubi pascor, non ubi nascor. – Illa, ubi sum notus, non ubi natus eram. (Froberg, 375; Philippi, I, 186.) – Omne salum forti patria est, ut piscibus aequor. (Gaal, 1597.) – Patria est, ubicunque est bene. (Cicero.) (Binder I, 1335; II, 2479; Fischer, 171, 21; Froberg, 522; Philippi, II, 85; Schonheim, P, 7; Seybold, 430.) – Patria sua est, ubicunque vixeris bene. (Publ. Syr.) (Fischer, 171, 21.) – Ubi bene, ibi patria! (Cicero.) (Eiselein, 616.)Poln.: Gdzie dobrze, tam i ojczyzna. (Čelakovsky, 228.) – Kázdy tam ciągnie, gdzie się ulagnie. (Lompa, 14.) – Tam dom, gdzie dobrze. (Čelakovsky, 228.)Schwed.: Bästa födebygd är, der man mår wål. (Grubb, 63.)Ung.: Hazája embernek hol jól folyik dolga. (Gaal, 1597.)
Deutsches Sprichwörter-Lexikon . 2015.